Gerrie Coetzee Article

2 MINUTE, 3 SEKONDES

MANAGEMENT & DESIGN: WWW.UNIQUEWEBS.CO.ZA

INDEX PAGE

DIS laatmiddag, 24 Junie 1979 in Monte Carlo, die dobbel koningkryk aan die Mediterreense kus. Gerrie Coetzee, die “Boksburg Bomber”, kom teen die Amerikaner Leon Spinks te staan in die uitdun rondte vir Muhammad Ali se vakante Wêreld boks federasie (WBA) - swaar gewig kroon. Nardus Nel, toe nog ñ junior fotograaf, en die bekende sports skrywer Phil Zaayman dek die geveg vir die Sondag koerant Rapport. “ek moes stoei vir ñ staanplek langs die kryt tussen die horde foto grawe,” vertel Nel. “Ek was in die hoek en ek het geweet skuif ek, is ek vir die res van die geveg my plek kwyt.” Die geveg het die Suid-Afrikaanse TV-kykers gaande gehad: dit was ons heel eerste regstreekse oorskakeling via satelliet na ñ groot geveg. Belangriker nog, wen Gerrie, staan net groot John Tate in sy pad na die swaargewig krron, wat sedert die 1940’s nog net een keer - deur die Sweed Ingemar Johansson - van die Amerikaanse swaar gewigte afgeneem kon word. Die einste John Tate het Gerrie se grootste plaaslike teenstander, Kallie “die Bek” Knoetze, se boks loopbaan in die destydse Bophuthatswanana kort geknip. PRINS RAINIER, die monarg van Monaco, en sy seun, Albert, sit in die voorste ry. Ook Gerrie se vrou Rina, sy ouers, oom Flip en tant Meisie, sy bestuurder Hal Tucker en Kallie Knoetze en sy vrou, Elise. “ñ Klomp Suid-Afrikaners het al die pad Monte Carlo toe gekom om Gerrie te sien,” onthou Nel. “hulle het mal gegaan toe Gerrie en sy groepie helpers en aanhangers op die maat van Star Wars se tema musiek kryt toe aan geskuifel kom. Dit was warm en bedompig in Monte Carlo. Die kryt is tydelik op ñ parkeer terrein opgerig en die hele geleentheid het vir my soos ñ boks geveg op die platteland gevoel. Daar was so ñ regte boere-vibe. Daar was ñ tafel waar jy drankies kon bestel en die boksers het woonwaens as kleedkamers gehad. “Sonder al die bekendes soos Jody Scheckter (voormalige Formule Een-wêreld kampioen), die prins en bekendes in die boks wêreld, kon dit net sowel ñ geveg op enige Spar of Shoprite se parkeer terrein gewees het. “Maar die atmosfeer was iets ongelooflik. Ek het my twee kameras vir ñ laaste keer nagegaan. Seker gemaak hulle is gelaai, een met swart-en-wit film en die ander een met kleur, en my gereed gemaak vir vyftien moordende rondtes.” En hier in Suid-Afrika? Geen sport is op Sondae toegelaat nie en die uitsending is vir byna ñ uur tot een minuut na middernag terug gehou. Blykbaar het mense partytjies aangelê, vleis gebraai en om middernag was almal in spanning voor die televisiestel. NEL skiet ñ paar raampies toe die geveg begin,”net om iets te hê”. “Maar ek was rustig. Ek spaar film vir vyftien rondtes.” Toe gebeur die ondenkbare: “Almal, selfs die ou sport fotograwe, is onkant betrap. Ek het net kameras gewissel, toe gooi Gerrie ñ regter. En daar bliksem hy vir Leon Spinks uit! 2 minute en 3 sekondes in die eerste rondte. “Ek het skaars tyd gehad om my kamera te fokus. Ek het blindelings geskiet en gehoop vir die beste. “Daarna moes ek haastig films omruil, want daar was Rina in trane, oom Flip en tant Meisie wat op en af spring en Gerrie se helpers saam met hom in die kryt. Toe is dit saam kleedkamer toe.” En net daar, in die harwar, begin ek wonder: “Wat het ek met die film wat ek in die kryt geskiet het, gemaak? Ek sien al hoe ek moet verduidelik as ek sonder die boksfoto’s by die kantoor aankom...fotograaf gaan al die pad tot in Monte Carlo vir ñ belangrike geveg, en verloor sy belangrikste film. "Ek was totaal paniekbevange. Ek gaan deur my kamerasak, deur my kamerabaadjie se sakke en probeer onthou wat ek gedoen het nadat ek die film uit die kamera verwyder het. Ek loop terug tot by die kryt en soek daar op die grond rond vir ingeval ek dit tussen die rommel laat val het. "In my kamerassak is daar 'n handvol films, almal Kodak Tri-X. En almal lyk presies eenders.?.?.?" HY vlieg die volgende oggend terug huis toe: "Gewoonlik is ek een van die praters op 'n vlug, maar op dié een sit ek net. My eetlus, my drink-lus, is weg, want ek bekommer my oor die film. Ek tob. Dit is seker die naaste wat ek in my lewe aan mediteer gekom het. "Ek en Phil het twee weke voor die geveg elke dag saam met Gerrie by sy oefenkamp in San Remo, Italië, deurgebring. Phil het die storie. Ek hoop ek het die foto's." Toe die vliegtuig land, is hy reguit kantoor toe. "Gewoonlik wil jy 'n belangrike film apart ontwikkel, vir die impak daarvan en omdat jy dit perfek wil hê. Maar dié keer is ek reguit donkerkamer toe. "Ek sluit die deur agter my toe en ontwikkel al die films. Toe ek die eerste negatief so uittrek, toe ís dit daar. "Toe is ek windgat en ek skree vir die ander fotograwe: 'Boys, kom kyk, ek hét die knock out!" Groot verligting. IN sy loopbaan het hy seker 'n handvol werklik goeie foto's geneem, sê Nel. Een van hulle het hom indirek die Gerrie-foto besorg."Kort voor ek by Rapport begin werk het, was ek fotograaf by The Citizen. Hulle stuur my om 'n waterpolo-toernooi te gaan dek. "Ek daag die middag by die ou Ellispark-swembad in Johannesburg op tydens die laaste minute van die eindwedstryd, net betyds om 'n paar foto's te neem. "Wat weet 'n ou wat van Somerset-Oos in die Oos-Kaap kom, van waterpolo? "Gelukkig het ek altyd 'n gevoel vir sportfoto's gehad. Toe ek die film ontwikkel, sien ek net arms en hande. Toe weet ek, hier kom 'n ding." Daardie foto van hom is deur die eertydse sporttydskrif Topsport se lesers as die beste sportfoto van die jaar gekies. Die prys was twee kaartjies Europa toe. "Terwyl ek in Europa reis, toe word die Gerrie geveg aangekondig. En ek was daar." DIT is vir hom ná soveel jaar as beroepsfotograaf steeds 'n wonder - "magic", sê hy - om in sy donkerkamer te gaan sit, die deur te sluit, die lig af te skakel en op die ou manier 'n film te ontwikkel. "Totdat die beeld begin vorm, weet jy nie wat jy het nie. 'n Goeie foto praat sommer al met jou op die negatief. "Soms is dit blote geluk," sê hy. "Maar wanneer dít gebeur, ervaar jy werklike geluk." Jare daarna kan jy dit nog in jou geheue oproep: daardie foto op die koerantvoorblad wat 'n onvergeetlike oomblik so treffend vasgelê het. Soos die een van dáái regter waarmee Gerrie vir Leon Spinks planke toe gestuur het. In 'n nuwe reeks in By gesels KIRBY VAN DER MERWE met die fotograwe van sulke onhou-jy-nog-foto's.

GERRIE COETZEE